


|
 |

Konu

Haritalarla Ýstanbul'un 500 yýlý...
* Ýstanbul Fetihten evvel neye benziyordu? * 19. Yüzyýlda camilerin daðýlýmý nasýldý? Bir bakýþta. O zamanki gözle. * Zamanýn yöntemleri ve teknikleri; baskýlar nasýl yapýlmýþtý? * Boðazý gerçeðe yakýn ilk defa kim ne zaman çizebildi? Ya da Birinci Harpte Ýstanbul’un haritasý nasýl çizilmiþti?
580 parçalýk müthiþ bir koleksiyondan özenle seçilmiþ ve asitten arýndýrýlmýþ harita kaðýdýna basýlmýþ 100 haritanýn hikayesi. 40 X 30 cm boyutlarýnda, özel bez ciltli sert kapak, 6 renk baský ve çok özel kutusunda. 256 sayfada, Türkçe / Ýngilizce.
Haritacýlýðýn geliþimi ve Ýstanbul
Harita, hiç þüphesiz birebir modeldir. Ýçinde bulunduðumuz coðrafyayý anlamak için gereklidir. Ve harita tekamül eder... Bu tekamül bir yerde tarihin kendisidir. Yerküreyi ve çevremizi ayrýntýlarla keþfin tarihidir.
Ýstanbul Haritalarý 1422-1922, Rönesans’ýn en parlak devrinden baþlýyor. Ýstanbul haritalarýndan oluþan zengin bir koleksiyona ait nadide örnekler bulunuyor. Þimdi Yunanistan’da yaþayan eski bir hemþehrimizin; Nick Adjemoglou’nun koleksiyonu baþta olmak üzere, en mutena yüz Ýstanbul haritasý seçilmiþ ve bu kitap hazýrlanmýþ.
Ýlk harita, Floransalý ünlü gezgin ve haritacý Christoforo Buondelmonte’ye ait. Ayný zamanda, fetih öncesi Ýstanbul’u gösteren bilinen ilk haritadýr. Buondelmonte, o zamanki teknikle Bizans Ýstanbulunun bir krokisini vermiþ.
Konu aldýðý coðrafya gibi haritacýlýk teknikleri de zaman içinde geliþmiþtir. Ýstanbul’un topografik ölçüleri ve topografik ölçülerinin doðrulanmasý sanýldýðýndan çok daha geç devirlerde yapýlabilmiþtir. Bunun için, 18. yüzyýlýn sonu 19. yüzyýlýn baþýný beklemek gerekecektir. Bu kitapta, haritacýlýktaki teknik geliþmelerle birlikte Ýstanbul’un yeryüzü ölçümünün geliþmesini göreceðiz.
Avrupa, Türklerin imparatorluðunu ve Ýstanbul’u çeþitli vesilelerle etüd etmiþ, temsilciler göndermiþti. Avrupa krallarýnýn coðrafyacýlarý, haritacýlarý Ýstanbul’u yüzyýllar boyu ziyaret etti. Sadece Osmanlý’yý deðil Bizans devrinden baþlayarak yapýlarýyla, topografik ve demografik özellikleriyle Osmanlý baþkentini çalýþmýþlardýr. Buradaki haritalar, Avrupa’nýn Osmanlý’yý görme þekilleri hakkýnda da bilgi veriyor.
Prof. Ýlber Ortaylý
Yazarýn Notu
Yeryüzünün belki de en þairane kentinin; Ýstanbul’un kitabýný hazýrlayacaktým. Önümde, bugüne kadar gördüðüm en kapsamlý Ýstanbul haritalarý koleksiyonu, yirmi yýllýk tutkum ve ben… Çaðlara, imparatorluklara, akýmlara, sokaklarýnda yaþayan insanlara direnen, kimi zaman meydan okuyan ve sonsuzluða yürüyen bir kenti anlatacaktým. Bazýsýný ezbere bildiðim Ýstanbul kent tarihi üzerine yazýlmýþ kitaplarý, incelemeleri, araþtýrmalarý yeniden gözden geçirmek, Ýstanbul’un 500 yýlýný bir kitaba sýðdýrabilmek için sayýlý günüm vardý… Ama yalnýz deðildim; dünya kartografya tarihine yön vermiþ haritacýlarý kýlavuz alacak, Ýstanbul’u tarihin en ünlü gezginleriyle dolaþacaktým.
Günler gecelere karýþýrken yýllar, semtler, anýlar, Ýstanbul’un katman katman yüzleri birbiriyle bütünleþti. Ýstanbul zihnimde adeta yeni bir boyuta bürünmüþ, çaðlar atlayan zaman yolculuklarýnda dile gelmiþti. Yýllarca usanmadan tekrar tekrar okuduðum seyahatnamelerden, hayranlýkla incelediðim Ýstanbul haritalarýndan ayrýþýp yepyeni bir görüþ kazanmýþtým adeta. Ýstanbul’u yeniden, bu kez bütün dönemleriyle yaþamaya baþladým.
Bu, belki de hayatýmýn en etkileyici yolculuðuydu…
Kentin sokaklarýnda yürüdüm, yapýlarý inceledim, suriçinde gezindim, Eyüp’ü arþýnlayýp oradan adým adým Galata’ya oradan da Pera tepelerindeki baðlara uzandým. Boðazýn iki yakasýndaki kýyý köylerinde konakladým. Üsküdar’dan Kadýköy’e geçip, Fener bahçesinde uzun bir mola arasý Ýstanbul’u seyre daldým… 1422’den baþlayýp, çað çað, yýl yýl özümsediðim bir zaman yolculuðuydu bu… Kah Antik Çað’da Byzantion’da buldum kendimi, kah Doðu Roma’nýn baþkenti Nea Roma’da. Bir yerde Ýmparator Konstantin’in Konstantinopolisindeydim, sonra bir baktým Osmanlý’nýn Dersaadeti’ne gelmiþim…
Zaman deðiþti ama Ýstanbul hep Ýstanbul’du… Bana göre, dünyanýn baþkenti…
Ýstanbul Haritalarý’ný incelemeye baþladýðýnýzda ne demek istediðimi daha iyi anlayacaksýnýz. Sizi bu kitabýn sayfalarý arasýna; Ýstanbul’un çaðlar boyu süren uzun ve doyumsuz serüvenine katýlmaya davet ediyorum.
Ayþe Yetiþkin Kubilay
|