|
|
Konu
MODERN VE SÜRGÜN: Almanca Konuþulan Ülkelerin Mimarlarý Türkiye’de 1925–1955
Bernd Nicolai, 2011, (çev.) Yüksel Pöðün Zander, Mimarlar Odasý Yayýnlarý, Ankara; 342 sayfa.
Bernd Nicolai, 2011, (çev.) Yüksel Pöðün Zander, Mimarlar Odasý Yayýnlarý, Ankara; 342 sayfa.
Bernd Nicolai’ýn 1998 yýlýnda Almanca basýlan Moderne und Exil kitabý, Mimarlar Odasý Yayýnlarý tarafýndan Yüksel Pöðün Zander’in çevirisiyle en nihayet Türkçe’ye kazandýrýldý. Kitap ilk basýldýðýnda erken Cumhuriyet dönemi Türkiye mimarlýðý konusunda Almanya, Avusturya ve Ýsviçre’deki arþiv belgelerini kullanarak yazýlmýþ tek kitap olma özelliðini taþýyordu. Nicolai’ýn sunduðu belgelerle ortaya çýkardýðý gibi, Türkiye mimarlýðý konusunda bilinmeyen birçok proje ve inþa edilmiþ binalarý anlamlandýrmamýzý saðlayan çoðu bilgi, Orta Avrupa arþivlerinde gizliydi. Kitap, Türkiye mimarlýðý tarihi açýsýndan bir ilk olduðu kadar, Almanya mimarlýk tarihi için de önemli bir açýðý kapatýyordu. Nasyonal Sosyalist rejimin 1933’te yükselmesiyle Almanya dýþýna göç etmek durumunda kalmýþ mimarlardan Mies van der Rohe, Walter Gropius gibi Amerika Birleþik Devletleri’ne gidenlerin mimari kariyerleri hakkýnda gerek Ýngilizce gerek Almanca sayýsýz yayýn varken, Türkiye gibi “Doðu” ülkelerinde yaþamýþ olanlarýn bu tecrübeleri konusunda monograflarýn sonuna eklenen birkaç kýsa cümle ve ufak tefek resim dýþýnda pek bir bilgi bulunmuyordu. Modern ve Sürgün bölümlerini teker teker bu mimarlarýn Türkiye’de geçirdiði yýllara adýyor. Kitap, sýrasýyla Robert Oerley, Ernst Egli, Clemens Holzmesiter, Hermann Jansen, Martin Elsaesser, Martin Wagner, Hans Poelzig, Bruno Taut, Margarete Schütte-Lihotzky, Wilhem Schütte, Robert Vorhoelzer ve Paul Bonatz için ayrýlan bölümlerle kurgulanýyor. Nicolai bu bölümleri birarada tutan çerçeveyi ise “sürgün” kavramý olarak kuramlaþtýrýp, “Giriþ” bölümünde kitabýný modern mimarlýðýn sürgün tarihine bir katký olarak öne çýkarýyor.
Kitabýn sayfalarýnda okuyucu Türkiye mimarlýk tarihi açýsýndan çok sayýda detaylý bilgi, proje ve ilginç anektod bulacaktýr. Kitap, fotoðraflarý ve görsel belgeleri ile de çok önemli bir kaynak. Hem görülmemiþ arþiv fotograflarý, hem 1995 yýlýnda bu kitap için profesyonelce çekilmiþ fotoðraflarýn katkýsý çok büyük. Bunlar arasýnda özel izinler alarak devlet yapýlarýnýn içlerine girenler ya da Cumhurbaþkanlýðý Köþkü gibi yaklaþýlmasý zor binalara yaklaþanlar kuþkusuz çok önemli kaynaklar sunuyor.
Esra Akcan
(Kitap tanýtým metni, Esra Akcan’ýn MÝMARLIK dergisinin Eylül-Ekim 2011 (sayý:361) sayýsýnda yayýmlanan yazýsýndan kýsaltýlarak alýnmýþtýr.)
|
SÝPARÝÞ TAKÝBÝ
YARDIM
