|
|
Konu
Pontos Axeinos: Kara ya da kasvetli deniz... Karadeniz’in en eski Yunanca adý böyle. Çeþitli dillerdeki adlarý da anlam olarak ayný... Yunanca Maure Thalassa, Bulgarca ve Rusça Çerno More, Romence Marea Neagra, Ukraynaca Çorne More, Gürcüce Þavi Zðva. Asýrlar boyu denizciler fýrtýnalý sularýna açýlmaktan korktuklarý, belki de derin sularýnýn karanlýðý yüzünden bu adlar verilmiþ. Charles King, çeþitli dillerdeki kaynaklardan yararlanarak hazýrladýðý bu eserde, bizlere Karadeniz’i bütün yönleriyle anlatýyor. 18-20 bin yýl önce, jeologlarýn Neoeuxine göl olarak adlandýrdýklarý bir formasyon olan, coðrafyacý Strabo’ya göre ona dökülen ýrmaklar yüzünden taþan bu denizin nasýl oluþtuðunu, bölgenin coðrafyasýný ve eko sistemlerini inceledikten sonra bizi önce MÖ 700’e götürüyor. Eski Yunan kolonileri döneminin öykülerini efsanelerle iç içe anlatýyor. Yunan halk dilinin dokusunu oluþturan efsanelerin çoðu Karadeniz’de geçiyordu. Kafkaslardaki Akalar’ýn atalarý, Agamemnon’un ordusu Troya Savaþýndan dönerken yolunu kaybedenler miydi? Strabon, MÖ ý. Yüzyýlda Sinop için “dünyanýn bu kesiminde en kayda deðer kenttir” diyordu. King, Karadeniz kabilelerinin Roma imparatorlarýný nasýl uðraþtýrdýðýný, bu arada Pontus kralý Mitradates’e pek çok öyküyü anlatýyor. Karadeniz’de Ýtalyan ticaret kolonilerinin yoðun faaliyetlerini , bir Karadeniz limaný olan Yafa’da baþlayan vebanýn ticari gemilerle yayýlýp nasýl tüm Avrupa’yý kasýp kavurduðunu, Moðollarýn Asya ticaretini güvenli hale getirerek Karadeniz üzerinde nasýl olumlu bir etki yarattýklarýný, Trabzon merkezli Pontus Ýmparatorluðu’nun çevresindeki Türk beylikleriyle iliþkilerini öðreniyoruz. Daha sonra Karadeniz’in bir “Türk Denizi” olduðu 1500-1700 yýllarýna götürüyor bizi kitap. Ancak bu tarihten sonra Karadeniz’de güçlü bir donanma bulunduran Ruslarýn rekabeti denize bu vasfýný kaybettiriyor. Yazar uzun bir tarihsel yolculuktan sonra bizi günümüze , Karadeniz Ekonomik Ýþbirliði Örgütü’ne kadar getiriyor. Charles King Georgetown Üniversitesi öðretim üyesi.
|
SÝPARÝÞ TAKÝBÝ
YARDIM
